Kupując jogurt czy też masło, sprawdzajcie jego datę ważności? Robicie zakupy będąc przed obiadem? Wybieracie tylko te owoce i warzywa, które mają nienaganny wygląd, a przechodzicie obojętnie obok warzyw, które są brudne, może lekko zgniecione? Ile razy zdarzyło Wam się wyrzucić żywność w ubiegłym roku?

To tylko jeden jogurt…

Wydawałoby się, że w małym gospodarstwie domowym, wyrzucenie od czasu do czasu jakiegoś produktu, nie wpłynie bardzo na wzrost marnowanej żywności. Rzeczywistość jest zgoła inna i bardzo niepokojąca… Każdy z nas powinien zadać sobie pytanie czy robi przemyślane zakupy i szczerze odpowiedzieć na nie! 

18 miliardów talerzy

Statystyki dotyczące marnowania żywności są przerażające. Na świecie rocznie marnuje się 1/3 żywności. W Polsce aż 9 mln ton artykułów spożywczych kończy co roku na śmietnikach. Przyjmując, że przeciętny, sycący i pełnowartościowy posiłek waży około 500 g, na wysypisku ląduje 18 miliardów pełnych jedzenia talerzy!

Skrajne ubóstwo, a konsumpcjonizm

Marnujemy bardzo dużo żywności, a tymczasem już 2 mln ludzi w Polsce żyje w skrajnym ubóstwie – to wzrost o ponad 400 tysięcy w stosunku do ubiegłego roku (GUS,2019). Rosnąca bieda niesie ze sobą większe potrzeby pomocy w zapewnieniu odpowiedniej ilości żywności dla osób, które tego najbardziej potrzebują. Aby zmienić tę sytuację, potrzebne są zmiany prawne i instytucjonalne, natomiast walkę z marnowaniem żywności powinniśmy zacząć przede wszystkim od zastanowienia się nad tym, ile sami wyrzucamy jedzenia.

Kupujemy na zapas

Co ciekawe, najczęstszym powodem wyrzucania żywności jest jej zepsucie (65,2%). Wśród trzech głównych powodów znalazły się również przeoczenie daty ważności (42,0%) oraz przygotowanie zbyt dużej ilości jedzenia (26,5%). Aż 10% badanych przyznało, że wyrzuca żywność ze względu na brak pomysłu na wykorzystanie konkretnego składnika podczas gotowania (źródło: Raport Federacji Polskich Banków Żywności, na podstawie: „Badanie ilościowe na reprezentatywnej próbie Polaków powyżej 18. roku życia w aspekcie marnotrawstwa żywności” prof. dr hab. D. Kołożyn-Krajewska, dr inż. B. Bilska, dr inż. M. Tomaszewska, SGGW 2019)

Jakie produkty najczęściej wyrzucamy?

Zgodnie z przedstawionym wyżej raportem, najczęściej na śmietnikach ląduje pieczywo (23,7% wskazań na często bądź czasami). W dalszej kolejności w koszu znajdziemy wędliny (12,8%), świeże owoce (12,6%) i warzywa (10,9%). Częstym śmieciem staje się również mleko (9,8%). Takie wyniki idą w parze z informacjami o przechowywaniu napoi mlecznych przez konsumentów – niemal co 5 Polak nie wkłada świeżego mleka do lodówki (18,8%) źródło: j.w.

Nowe prawo

Zgodnie z Art. 3. 1. Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. którą podpisała Polska, o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, sprzedawca żywności jest obowiązany do zawarcia umowy w formie pisemnej lub elektronicznej pod rygorem nieważności z organizacją pozarządową dotyczącej nieodpłatnego przekazywania żywności spełniającej wymogi prawa żywnościowego, a nie przeznaczonej do sprzedaży, w szczególności ze względu na wady wyglądu tej żywności albo jej opakowań, z wyjątkiem napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%.

Ustawa ta natomiast dotyczy sklepów wielkopowierzchniowych, tzn. placówek powyżej 250 m2 powierzchni, dla których sprzedaż żywności stanowi przynajmniej 50% całkowitych przychodów. Natomiast przez pierwsze 2 lata nowe prawo będzie jednak obejmować wyłącznie jednostki handlowe powyżej 400 m2 powierzchni. 

Sposoby TURKUSOWEJ LAMY na nie marnowanie żywności:

    1. Wybierając się do sklepu sprawdź dokładnie jakich produktów brakuje w twojej lodówce i zapisz je np. na kartce. W dzisiejszym świecie bardzo popularne stały się aplikacje w telefonie, które służą nam m.in. do tworzenia listy zakupów. Większość z nich ma funkcję współdzielenia, dzięki temu możemy np. z mężem / żoną posiadać jedno konto i jednocześnie edytować treść. 
    2. Nie daj się nabrać na promocje! Sklepy bombardują nas niezliczoną ilością produktów, które są na przecenie, szczególnie przed świętami. Zanim kupisz jakiś produkt, zastanów się dobrze, czy na pewno potrzebujesz dodatkowego opakowania jogurtu, jeżeli wiesz że na co dzień nie jesz go często. 
    3. Kupuj te produkty, które masz zapisane na liście !
    4. Sprawdzaj dokładnie daty ważności na opakowaniu produktu
    5. Nie chodź do sklepu głodnym/ą ! Kupowanie produktów pod wpływem emocji, czy pustego żołądka sprawi, że na pewno spakujemy do koszyka więcej produktów, niż realnie potrzebujemy.
    6. Dziel się jedzeniem! Jeżeli pozostanie Wam duża ilość żywności, jaką z całą pewnością nie zjecie, to zachęcamy do poszukania w swoich miejscowościach ‘wspólnych lodówek’. Są one usytuowane w wybranych miejscach w mieście. Należy do nich przynosić produkty, które są dobre do spożycia i niezepsute. Następnie wolontariusze rozdają zgromadzone w lodówkach jedzenie i przekazują je osobom bezdomnym i potrzebującym. Jeżeli w swoich miejscowościach nie posiadacie takich punktów, to zachęcamy do odwiedzenia Domów Dziecka, Domów Pomocy, Banków żywności, Kościołów i innych miejsc, które z pewnością takie produkty przyjmą. Dzięki temu nie wyrzucicie żywności do koszy. Każdy z nas ma ogromny wpływ na to, ile jedzenia zostanie zmarnowane i wyrzucone na śmietnik. POWODZENIA!

 

Katarzyna Chryczyk